Naples 417

 

 Αργυρώ Μαντόγλου

Γράμμα σ’ έναν (λογοτεχνικό) ήρωα

Ανθρωποι της γραφής (ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί, πανεπιστημιακοί) στέλνουν γράμμα στον αγαπημένο τους λογοτεχνικό ήρωα. Σύντομα επιστολικά κείμενα, διακειμενικά παίγνια, μεταιχμιακές αφηγήσεις στην κόψη επινοημένης πραγματικότητας και μυθοπλαστικής οικειότητας. Γράφει Αργυρώ Μαντόγλου

Επιμέλεια: Μισέλ Φάις

Γκραντίβα, ένα από τα ονόματά σου, έχεις πολλά ονόματα, όπως και εσύ η ίδια έγινες πολλές με τις συνεχείς μεταμορφώσεις σου, τις πολλαπλές αποτυπώσεις και τα αντίγραφα που ενέπνευσε η μορφή σου.

Γκραντίβα, πριν σε συναντήσω στη νουβέλα του Βίλχελμ Γιένσεν, ως εξιδανικευμένη ηρωίδα των φαντασιώσεων του αρχαιολόγου Νόρμπερτ, σε είχα δει να παραμονεύεις στους ερημωμένους δρόμους του Ντελβώ, στα μεταφυσικά τοπία του Ντε Κίρικο, στα απόκοσμα πρόσωπα του Νταλί, ήσουν η ηρωίδα που αντιστεκόταν, πάντα αρνιόταν να καθηλωθεί, βάδιζες σαν μέσα σε όνειρο αδιαφορώντας για την αδυναμία των άλλων να σε προλάβουν. Μόνο κάποιοι τολμηροί το επιχείρησαν, ανατρέποντας τα μέσα τους, παραβιάζοντας τους κανόνες της ίδιας τους της τέχνης.

Υπήρξες ηρωίδα- αρχέτυπο και πρόκληση, σύμβολο της πρωτοπορίας, μούσα σουρεαλιστών και ψυχαναλυτών, μια Περσεφόνη που αναδύεται για λίγο από τα έγκατα και χάνεται πριν λήξει η ψευδαίσθηση της σύλληψής της. Πριν σε συναντήσω στα έργα των άλλων σε είχα δει τόσες φορές να περπατάς ανυποψίαστη με το μετέωρο βήμα σου, εκείνο το ανασηκωμένο πέλμα που αγγίζει ανάλαφρα τη γη, κάθετα σχεδόν, αφήνοντας ακάλυπτη τη φτέρνα σου, έτοιμη να ξεγλιστρήσεις μέσα στη ρωγμή απ’ όπου ξεπήδησες.

Ομως η «γνωριμία» μας έγινε όταν αποτόλμησα κι εγώ να ακολουθήσω τα βήματά σου, όπως και ο Νόρμπερτ στα ερείπια της Πομπηίας. Εκεί σε βρήκα, ώριμη πια -φαίνεται πως η λάβα, η γειτνίαση με τον Βεζούβιο τόσους αιώνες και η συνομιλία με τους νεκρούς σε είχε εκπαιδεύσει να σέβεσαι όσους αφοσιώνονται στην αναζήτησή σου.

Είχες αφήσει πολλά ίχνη να σε βρει όποιος σε γύρευε, ίχνη ορατά στις τοιχογραφίες, στην υγρασία στους τοίχους, στα αγριόχορτα που είχαν ξεφυτρώσει άναρχα στη βίλα των μυστηρίων, στο πέταγμα και στη στάση μιας πεταλούδες που αναδείκνυε μια λεπτομέρεια σε μια σβησμένη από τον χρόνο εικόνα.

Τώρα γράφω για να σου πω πώς σε είδα: δεν είχες ούτε τη χάρη, ούτε τη νεανικότητα, ούτε την ομορφιά των κοριτσιών στα αγάλματα και στις τοιχογραφίες, δεν είχες καν τη γοητεία των ερειπίων, Γκραντίβα, ξέρω πως εμφανίστηκες σε εμένα με τη μορφή μιας σαύρας – το μόνο είδος που επέζησε μετά την έκρηξη του ηφαιστείου.

Πετάχτηκες μέσα από τη λάβα, στάθηκες σε μια σπασμένη κολόνα, έστρεψες γύρω τριγύρω το κεφάλι, με κοίταξες σαν να με μετρούσες, δεν βιάστηκες να φύγεις, και τότε ήταν που σε αναγνώρισα. Κι εσύ αστραπιαία, με ένα τίναγμα χάθηκες μέσα στη ρωγμή απ’ όπου είχες ξεφυτρώσει. Αχ, η Γκραντίβα, πήγα να φωνάξω, αλλά σταμάτησα. Πλησίαζε ένα γκρουπ με Γιαπωνέζους τουρίστες.

Αναφέρεται στην «Γκραντίβα, μια πομπηιανή φαντασία. Το παραλήρημα και τα όνειρα στην “Γκραντίβα”» (Αγρα, 1994) του Wilhelm Jensen
——
Τελευταίο βιβλίο της Αργ. Μαντόγλου είναι το μυθιστόρημα («Λευκή ρεβάνς», Ψυχογιός, 2013

——

Δημοσίευση “Εφημερίδα των Συντακτών” 18/6/2016

Link:http://www.efsyn.gr/arthro/i-iroida-ton-ereipion