Ένα μυθιστόρημα για τα μεγάλα όνειρα που κρύβονται στις ταπεινές κόγχες των μητροπόλεων, τη μετανάστευση, τη φιλοδοξία, την τυφλότητα της επιβίωσης, τη νέμεση, αλλά και τη λυτρωτική δύναμη της τέχνης που αφήνει χώρο ακόμα και στα ανώνυμα θύματα της Ιστορίας.

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το νέο σας βιβλίο;

Για τη γραφή ενός μυθιστορήματος χρειάζονται πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα, ενίοτε η βαθύτερη αφορμή παραμένει ανεξιχνίαστη ακόμα και για τον ίδιο τον συγγραφέα. Ο κύριος λόγος για τη γραφή του βιβλίου νομίζω πως ήταν η γοητεία που η πόλη του Άμστερνταμ μου ασκούσε για μεγάλο διάστημα καθώς και ένας αριθμός συμπτώσεων που με έκαναν να ερευνήσω την ιστορία της και την τέχνη που αναπτύχτηκε σε αυτή την πόλη. Επίσης, η θέση της κόκκινης συνοικίας στο ιστορικό κέντρο της πόλης και το γεγονός ότι διατηρήθηκε στο ίδιο σημείο μέσα στους αιώνες, έχοντας τώρα πια «αξιοποιηθεί» ως τουριστικό αξιοθέατο ήταν κάποια από τα ερωτήματα που επιχείρησα να διαπραγματευθώ μέσα από τη μυθοπλασία.

«Σώμα στη βιτρίνα» στο Άμστερνταμ του 1664, αλλά και στο Άμστερνταμ του 2014. Πώς συνδέονται στο βιβλίο σας;

Μέσα από τους χαρακτήρες συνδέεται το Άμστερνταμ του 17ου αιώνα με το σήμερα. Βλέπουμε πως παρά τους αιώνες που έχουν μεσολαβήσει, τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα και αιτήματα δεν έχουν μεταβληθεί ιδιαίτερα. Η ανάγκη για την επιβίωση, η ελευθερία, η πάλη για μια καλύτερη ζωή, η τύχη, αλλά και τα αρνητικά, όπως η φιλαυτία, η φιλαργυρία, η βία, η αποξένωση  διαιωνίζονται με τρόπο ακόμα πιο εφευρετικό και κυνικό συνάμα.

Η Αργυρώ Μαντόγλου

 Ένας από τους χαρακτήρες του βιβλίου σας είναι ο Ρέμπραντ. Πώς προσεγγίσατε την προσωπικότητα ενός από τους σπουδαιότερους ζωγράφους όλων των εποχών;

Προσέγγισα τον Ρέμπραντ ως έναν μεγάλο καλλιτέχνη, ένα πρόσωπο με λάμψη και μεγαλείο, ο οποίος παρότι βρίσκεται στην (οικονομική) παρακμή του, είναι σε θέση να «διαβάζει» τα κίνητρα και τις βουλές των ανθρώπων. Ευφυής και γνώστης της ανθρώπινης ψυχολογίας, παρά την πικρία του, συνεχίζει να δημιουργεί και να εξελίσσει την τέχνη του, αδιαφορώντας για τις επιταγές της αγοράς, την ώρα που όλοι οι πρώην μαθητές του πλούτιζαν μιμούμενοι την τεχνική του.

Στο «Σώμα στη βιτρίνα» οι περισσότεροι διάλογοι είναι επινοημένοι εκτός από κάποιες χαρακτηριστικές δικές του φράσεις που έχω πάρει από επιστολές του. Μελέτησα όλες σχεδόν τις βιογραφίες του αλλά και τα έργα του, και η εντύπωση που αποκόμισα και μεταφέρω και στο βιβλίο είναι πως (την εποχή που «συνάντησε» την Έλσε) ήταν και αυτός ένας παρίας. Εστίασα περισσότερο στην περίοδο της παρακμής του, όταν ήταν πλέον γέρος, φτωχός και ανήμπορος και είχε σταματήσει να δέχεται παραγγελίες. Η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε αυτόν και στο κοριτσάκι είναι η σχέση ανάμεσα σε δυο «εξόριστους» που παρακολουθούν όσα συμβαίνουν και τα σχολιάζουν με τον τρόπο τους.

Είναι η λογοτεχνία ένας τρόπος να κατανοήσουμε την Ιστορία ή και να ξαναγράψουμε την Ιστορία;

Νομίζω και τα δύο. Όταν ένας συγγραφέας καταπιάνεται με μια συγκεκριμένη  χρονική περίοδο ή ένα ιστορικό πρόσωπο, εν πολλοίς, δίνει τις ερμηνείες του και χρησιμοποιώντας τα δικά του «εργαλεία» επιχειρεί, ταυτόχρονα, να δώσει τις δικές του απαντήσεις στα μυστήρια, να ανοίξει τα σφραγισμένα μπουκάλια με γράμματα στα πελάγη του χρόνου, ενώ ταυτόχρονα δεν πρέπει να ξεχνάει την ιδιαιτερότητα της κάθε εποχής. Η Ιστορία είναι ένα ανοιχτό πεδίο που ξαναγράφεται καθημερινά όσο αυτά τα εργαλεία ανανεώνονται και βελτιώνονται. Η Ιστορία δεν είναι μια παγιωμένη κατάσταση – συνεχώς μεταβάλλεται ανάλογα την οπτική, τα μέσα αλλά και την εποχή από την οποία ατενίζει κανείς το παρελθόν.

Έχετε γράψει πέντε μυθιστορήματα και μια νουβέλα, εκτός των άλλων. Υπάρχει κάποιος κοινός προβληματισμός που διατρέχει τα βιβλία σας;

Αν και αυτό, συνήθως, το διακρίνουν οι αναγνώστες, έχω να πω πως για μένα το σημαντικότερο είναι η εξέλιξη των εκφραστικών μέσων από βιβλίο σε βιβλίο και ανακάλυψη / επινόηση μιας φόρμας κατάλληλης για το συγκεκριμένο υλικό. Ο χρόνος και η επίδραση πάνω στους ανθρώπους νομίζω πως είναι ένα από θέματα που με απασχολούν σε όλα τα βιβλία μου.

Η συγγραφή λειτουργεί λυτρωτικά για εσάς;

Ανάλογα τη χρονική στιγμή. Όταν είμαι στην αρχή ενός βιβλίου και κάτι παλεύει να βγει στο φως, τότε  λειτουργεί μάλλον βασανιστικά, καθώς οφείλω να παραχωρήσω  μεγάλο μέρος του χρόνου μου και της φαιάς μου ουσίας προκειμένου να του επιτρέψω να υπάρξει. Το μυθιστόρημα δεν είναι μόνον έκφραση και εκτόνωση, αλλά απαιτεί σχεδιασμό, έρευνα, συγκέντρωση υλικού, οπότε η αποφασιστικότητα και η πίστη σε κάτι που δεν έχει ακόμα δει το φως της μέρας είναι περισσότερο αναγκαίες. Η λύτρωση έρχεται πολύ αργότερα, μάλλον στα τελευταία στάδια και όταν έχει πλέον δημοσιευτεί ή έχει πάρει κάποια μορφή.

Ακολουθείτε κάποια συγκεκριμένη διαδικασία όταν γράφετε; Έχετε κάποιο «τελετουργικό»;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένο τελετουργικό, πέρα από την ανάγκη να «κάνω χώρο» και να «αδειάσω» από προηγούμενες «εμμονές», προκειμένου να γίνω δέκτης καινούργιων ερεθισμάτων τις οποίες συγκεντρώνω  ως «συλλέκτης στιγμών». Συλλέγω επίσης εικόνες, φράσεις, αποσπάσματα, κρατάω σημειώσεις, υπάρχουν ημιτελείς δοκιμές, το θέμα έρχεται και με βρίσκει συνήθως γράφοντας, όταν έχω κατακτήσει συναισθηματική διαθεσιμότητα και είμαι πλέον σε θέση να ρισκάρω. Κάθε βιβλίο είναι ένα ρίσκο, ο συγγραφέας είναι και λίγο παίχτης, ποντάρει όλη του την περιουσία, τον χρόνο, την ηρεμία του, την ψυχική του ορμή σε κάτι που μπορεί και να αποδειχτεί θνησιγενές ή, αν είναι τυχερός, να εξελιχτεί και να καρπίσει.

Πώς βλέπετε τη θέση των γυναικών στον χώρο του βιβλίου, υπάρχει ακόμη δυσπιστία απέναντι στο γυναικείο ταλέντο;

Υπάρχει δυσπιστία απέναντι στους σκληρά εργαζόμενους και ορισμένες γυναίκες  είναι τώρα πιο αποφασισμένες και συνειδητοποιημένες. Κυριαρχεί ακόμη η αφελής αντίληψη πως τα βιβλία δημιουργούνται «ως διά μαγείας» και δεν υπάρχει σχεδόν καμία στήριξη για ανθρώπους που είναι στη διαδικασία της δημιουργίας, αν αυτή δεν έχει ήδη αναγνωριστεί από άλλους, και αυτοί οι άλλοι είναι είτε αδιάφοροι είτε οκνηροί στο να στηρίξουν καινούργιες προσπάθειες. Πρέπει να αποδείξεις πολλά και ακόμα και αν το κάνεις, παραμένουν δύσπιστοι με μια γυναίκα ικανή να διαπραγματευτεί δύσκολα θέματα, με τον δικό της τρόπο. Το ευκολότερο είναι να τη βάλουν σε μια συγκεκριμένη κατηγορία, με μια ετικέτα και να μην ασχοληθούν διόλου με το τι ακριβώς έχει κατορθώσει. Ίσως περιμένουν από μια γυναίκα να ασχοληθεί με ό,τι ήδη γνωρίζουν ή ό,τι κάνουν και οι άλλες, και κυρίως να παραμένει «θηλυκή» – δηλαδή προβλέψιμη και ακίνδυνη, ακόμα και στον τρόπο που προσπαθεί.

Πιστεύετε πως ο χαρακτήρας του ατόμου παίζει ρόλο στην επιτυχία, ειδικά σε έναν τόσο ανταγωνιστικό χώρο;

Εξαρτάται πως ορίζει κανείς την επιτυχία. Αν για κάποιον επιτυχία είναι η αναγνωρισιμότητα και οι πωλήσεις, ο χαρακτήρας δεν είναι και τόσο απαραίτητος. Ο χαρακτήρας είναι απαραίτητος για σένα, να μη χαθείς σε λάθος στόχους και σε λάθος ανθρώπους, να μη ξεχάσεις ποιος είσαι και να μπορείς να διακρίνεις ποιους έχεις απέναντί σου. Ο χαρακτήρας, επίσης, χρειάζεται όταν έρθει η ώρα να πληρώσεις το τίμημα των επιλογών σου, σε βοηθάει να παραμείνεις γενναιόδωρος και αναγνωρίσιμος σε αυτούς που εσύ εκτιμάς, αλλά και στον ίδιο τον εαυτό σου, έστω και όταν τα πράγματα δεν εξελίχτηκαν όπως περίμενες ή όπως θα σου άξιζε.

Εμφάνιση άρθρου:https://www.reader.gr/life/culture/soma-sti-vitrina-ena-taxidi-stin-kokkini-synoikia-toy-amsterntam